اثر شانه دار مهاجم دریای خزر ( mnemiopsis leidyi ) بر ذخایر پنج گونه ماهی مهم تجاری در سواحل جنوبی دریای خزر

طی دهه های اخیر به دلیل تغییر سطح آب دریای خزر، ورود آلایند ههای زیس تمحیطی و گون ههای مهاجم، ساختار اکوسیستم دریای خزر ب هشدت تغییر کرده است. در این مطالعه اثرات شان هدار مهاجم ) mnemiopsis leidyi ( دریای خزر بر روی عملکرد اکوسیستم در سواحل ایرانی دریای خزر با استفاده از میزان ذخایر گون ههای مهم شیلاتی در سه دوره اول ) 1379 - -1375 دوره مرجع(، دوم ) 1385 - 1380 ( و سوم ) 1390 - 1386 (، به ترتیب ب هعنوان سه دوره قبل از گسترش کامل شان هدار، دوره توسعه و سازگاری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد بین سه گونه از کیلکا ماهیان، میزان ذخایر ماهی کیلکای آنچوی از بیش از 185 هزار تن در سال 1375 به 158 هزار تن در سال 1378 و به کمتر از 200 تن در سال 1390 رسید. میزان ذخایر ماهی کیلکای چشم درشت نیز از 50 هزار تن در سا لهای 1376 الی 1377 به کمتر از 6 هزار تن در سال 1380 کاهش یافت. ولی میزان ذخایر ماهی کیلکای معمولی از 20 هزار تن در سال 1375 به بیش از 110 تن در سال 1388 افزایش یافت. ذخایر دو گونه کف زی خوار یعنی ماهی سفید و کفال طلائی دارای روندی مشابه بود، ب هطور یکه، ابتدا روندی افزایشی و سپس روند کاهشی داشته است. کیلکا ماهیان بخصوص کیلکای آنچوی عامل اصلی تغییرات در ترکیب ذخایر گون ههای مذکور هستند. طی سه دوره مذکور عملکرد اکوسیستم متغیر بود. درمجموع عملکرد اکوسیستم در طبقه بدون اثر ) e0 ( در دوره اول به طبقات اثر ضعیف تا متوسط )به ترتیب e1 و e2 ( در دو دوره دوم و سوم متغیر بود. حذف عملکرد دو گونه کلیدی )کیلکای آنچوی و چشم( م یتواند سبب کاهش شدید در ذخایر آبزیان طبقات بالاتر یعنی ماهیان خاویاری و فک دریای خزر بشود.